โรคโควิด-19 แพร่กระจายเชื้อได้อย่างไร?

[siritidaphon]

โรคโควิด-19 แพร่กระจายเชื้อได้อย่างไร?

โรคโควิด-19 แพร่กระจายเชื้อหลักๆ ผ่าน ละอองฝอยและละอองลอยจากระบบทางเดินหายใจ ของผู้ติดเชื้อ ซึ่งจะถูกปล่อยออกมาเมื่อผู้ป่วยไอ จาม พูดคุย หรือหายใจ

นี่คือกลไกการแพร่กระจายหลักๆ:


การแพร่เชื้อผ่านละอองฝอย (Droplet Transmission):

นี่เป็นช่องทางการแพร่เชื้อหลักและพบบ่อยที่สุด

เมื่อผู้ติดเชื้อไอ จาม หรือพูดคุย จะมีละอองฝอยขนาดใหญ่ (ใหญ่กว่า 5 ไมครอน) ที่มีเชื้อไวรัสปะปนออกมา

ละอองฝอยเหล่านี้มีน้ำหนัก ทำให้ตกลงสู่พื้นผิวในระยะใกล้ๆ (ประมาณ 1-2 เมตร) อย่างรวดเร็ว

บุคคลอื่นสามารถติดเชื้อได้เมื่อหายใจเอาละอองฝอยที่มีเชื้อเข้าไปโดยตรง หรือเมื่อละอองฝอยกระเด็นเข้าสู่เยื่อบุตา จมูก หรือปาก


การแพร่เชื้อผ่านละอองลอย (Aerosol Transmission / Airborne Transmission):

นอกเหนือจากละอองฝอยขนาดใหญ่แล้ว ผู้ติดเชื้อยังสามารถปล่อยละอองลอยขนาดเล็กมากๆ (เล็กกว่า 5 ไมครอน) ออกมาได้ โดยเฉพาะเมื่อหายใจออก ไอ จาม หรือพูดคุย

ละอองลอยเหล่านี้มีน้ำหนักเบามาก จึงสามารถลอยอยู่ในอากาศได้นานขึ้น และกระจายตัวไปได้ไกลกว่าละอองฝอย

การแพร่เชื้อทางอากาศ (Airborne) นี้มีความสำคัญในพื้นที่ปิด อากาศถ่ายเทไม่ดี หรือในสถานที่ที่มีคนหนาแน่น แม้จะไม่ได้อยู่ใกล้ชิดกับผู้ป่วยมากนัก ก็อาจมีโอกาสติดเชื้อได้

การทำกิจกรรมบางอย่าง เช่น การร้องเพลง การออกกำลังกาย หรือการตะโกน อาจทำให้มีการปล่อยละอองลอยออกมามากขึ้น


การสัมผัสพื้นผิวที่ปนเปื้อนเชื้อ (Fomite Transmission / Contact Transmission):

แม้จะไม่ใช่ช่องทางหลัก แต่ก็เป็นไปได้ที่เชื้อจะแพร่กระจายผ่านการสัมผัสพื้นผิวหรือวัตถุที่ปนเปื้อนละอองฝอยจากผู้ป่วย (เช่น ลูกบิดประตู ราวบันได)

จากนั้น หากนำมือที่สัมผัสเชื้อมาสัมผัสบริเวณใบหน้า ตา จมูก หรือปาก ก็อาจทำให้ได้รับเชื้อเข้าสู่ร่างกายได้

ดังนั้น การล้างมือให้สะอาดและหลีกเลี่ยงการสัมผัสใบหน้าโดยไม่จำเป็นจึงเป็นสิ่งสำคัญ


ช่วงเวลาที่แพร่เชื้อได้มากที่สุด:

ผู้ติดเชื้อสามารถแพร่กระจายเชื้อได้ตั้งแต่ 1-2 วันก่อนที่จะมีอาการ และช่วง 2-3 วันแรกหลังเริ่มมีอาการ ซึ่งเป็นช่วงที่ร่างกายมีปริมาณไวรัสสูง และหลายคนอาจยังไม่รู้ว่าตนเองติดเชื้อ ทำให้มีการแพร่กระจายเชื้อโดยไม่ตั้งใจ

ปัจจัยที่ส่งผลต่อการแพร่กระจายเชื้อ:

ระยะใกล้ชิด: ยิ่งอยู่ใกล้ผู้ป่วยมากเท่าไหร่ โอกาสติดเชื้อก็ยิ่งสูง

ระยะเวลาสัมผัส: การอยู่ร่วมกับผู้ป่วยเป็นเวลานานในพื้นที่ปิด เพิ่มความเสี่ยง

การระบายอากาศ: พื้นที่ที่อากาศถ่ายเทไม่ดีจะทำให้ละอองลอยสะสมอยู่ในอากาศได้นานขึ้น

กิจกรรมที่ทำ: การไอ จาม ร้องเพลง ตะโกน ก่อให้เกิดละอองฝอย/ละอองลอยมากกว่าการหายใจปกติ

ด้วยกลไกการแพร่กระจายเหล่านี้ ทำให้มาตรการป้องกันอย่างการสวมหน้ากากอนามัย การเว้นระยะห่างทางสังคม การล้างมือบ่อยๆ และการอยู่ในสถานที่ที่มีการระบายอากาศที่ดี ยังคงเป็นสิ่งสำคัญในการควบคุมการแพร่ระบาดของโควิด-19